ผมมีความรู้สึกที่ว่าผมกำลังทำสิ่งที่โง่หรือไร้ค่าอยู่หรือเปล่า คำถามนี้ตบหน้าผมทุกวัน ยิ่งผมเห็นคนอื่นทำเงินได้ ยิ่งเห็นว่าเขามั่นคง แล้วตัวผมเองกลับเลือกเส้นทางที่ไม่แน่นอน ไม่มีอะไรรับรองได้ว่ามันจะดีมันจะสำเร็จตามใจผมไหม สิ่งที่ผมทำมันไม่ใช่ข้าว ไม่ใช่น้ำ ที่มีความจำเป็นสูง คนจะสนใจหรือไม่สนใจ คนจะให้ค่าหรือไม่ให้ค่า มันไม่ได้ขึ้นอยู่กับว่าผมขยันมากแค่ไหน มันขึ้นกับตลาด โชค จังหวะ และอีกล้านยังที่ผมรู้และยังไม่รู้ ผมก็ถามตัวเองอยู่นั่น ผมไร้ค่า ผมไร้ประโยชน์ ผมทำอะไรที่มันแย่อยู่หรือเปล่า ความคิดแบบนี้ มันกัดกินใจผม เหมือนให้ตายทุกวัน แต่พอผมลองคิดอีกมุมหนึ่ง ที่ว่าวันนี้ผมอาจจะรู้สึกไร้ค่า รู้สึกเจ็บใจมาก มันเพราะว่าผม กำลังลงทุนกับสิ่งที่ผมเชื่อ ผมกำลังสร้างเส้นทางของตัวผมเอง ซึ่งมันไม่เคยง่าย และไม่ได้เห็นผลชัดตั้งแต่วันแรก การที่ผมยังไม่ได้เงินมาในตอนนี้ไม่ได้แปลว่าผมทำสิ่งที่ไร้ประโยชน์อยู่ แต่มันแปลว่า ผมอยู่ในช่วงกำลังปลูก เห้อ มนุษย์เรานี่ต้องมีเงินเท่านั้นแหละถึงจะอยู่รอด เราถูกทำให้ขาดเงินไม่ได้ ผมก็แค่พูดไปเท่านั้น ต้นไม้ทุกต้น ในตอนที่มันยังไม่งอก ก็ไม่มีใครคิดหรือจะมองเห็นว่ามันโตได้หรือจะเน่าตายตั้งแต่วันแรกที่ปลูก แต่คนที่ยังรดน้ำต้นไม้อยู่ คือคนที่มีความหวังว่าต้นนี้มันจะเติบโตขึ้นจริง ๆ มันดูเสี่ยง ดูเหนื่อย มันทำให้รู้สึกแย่กับตัวเอง แต่อย่างน้อยนี่คือทางที่ผมเลือกด้วยหัวใจของผมเอง ผมว่าถ้ามันยังไม่สำเร็จตอนนี้ ก็ไม่ได้หมายความว่ามันจะไม่สำเร็จเลย ความฝันมันไม่ได้ไร้ค่าเลยนะ ผมไม่ได้เดินผิด เพียงแต่ตอนนี้มันอาจจะยังไม่ถึงจุดที่โลกจะมองเห็น ทุกอย่างมันไม่ได้เสียเปล่า บางทีวันหนึ่งผมอาจจะคิดและบอกกับตัวเองว่า ดีใจที่ผมยังไม่ยอมแพ้วันนั้น ไม่งั้นคงไม่มีวันนี้ บางทีผมก็รู้สึกเหมือนพยายามตักน้ำใส่ตะกร้า เหมือนทำแล้วก็หาย ทำแล้วก็ไม่เห็นผลจนเริ่มสงสัยว่าผมหลอกตัวเองอยู่หรือเปล่า แต่ผมก็เข้าใจ ว่ามันไม่ได้มีรูปธรรม แบบงานที่เงินออกทุกเดือน ไม่ได้มีตัวเลขมายืนยันว่าผมจะดีขึ้น ไม่ได้มีใครมาบอกว่าผมมาถูกทาง แถมบางที ก็เจอคนถามว่า ทำแล้วได้เงินเหรอ ทำไปทำไม คำถามพวกนี้ยิ่งทำให้รู้สึกไร้ค่ามากขึ้นไปอีก แต่ผมก็รู้ว่าผมได้มากกว่านั้น ผมกำลังสร้างตัวผมไปพร้อมกับงาน ทักษะที่คมขึ้น สไตล์ที่ชัดขึ้น จิตใจที่แข็งแกร่งขึ้น ความคงทนต่อความล้มเหลว กับการผิดหวังในทุกครั้งที่ลงมือ แต่ทั้งหมดนี้คือการเติบโตที่คนอื่นไม่เห็น นามธรรมไม่ได้แปลว่าไร้ค่า ผมบอกตัวเองทุกวัน ผมจะไปให้สุด ผมจะไม่เสียใจทีหลัง ผมจะไม่หยุดก่อนเห็นผล และผมไม่ยอมแพ้แบบง่าย ๆ หรอกนะ ความเป็นจริงมันโหดร้ายมาก ที่ว่า ไม่มีใครเห็น ไม่มีใครรู้ว่าผมพยายามมากแค่ไหน ไม่มีใครสนับสนุน และสุดท้ายที่ผมจากโลกนี้ไป ทุกอย่างที่ผมทำก็เหมือนหายไปด้วย มันน่ากลัวมากสำหรับผม แต่ชีวิตมนุษย์ทุกคนก็ต้องตาย ไม่ว่าจะประสบความสำเร็จหรือไม่ มันก็จบเหมือนกันทั้งหมด คนที่รวย คนที่เก่ง คนธรรมดา ศิลปิน หรือคนที่ไม่มีใครรู้จัก ก็ตาย แล้วทำไมผมต้องมองความสำเร็จ ที่ปลายทาง ทั้งที่ความหมายของชีวิตอยู่ที่ระหว่างทาง ถ้าผมคิดว่าทุกอย่างต้องมีค่าก็ต่อเมื่อมีคนเห็น ก็แปลว่าทุกความสุขและตัวตนของผมถูกผูกไว้กับคนอื่นเสมอ แล้วผมต้องเหนื่อยไปตลอดชีวิต ผมลองถามตัวเองแบบซื่อ ๆ ตอนที่ผมทำ ผมมีความสุขไหม ตอนที่ผมทำ มันทำให้ผมรู้สึกมีชีวิตอยู่ใช่ไหม แม้ไม่มีใครเห็นแต่ผมเห็น ผมว่านั่นก็เป็นเหตุผลที่มากพอแล้ว ถ้าวันหนึ่งมันไม่สำเร็จจริง ๆ อย่างน้อยมันก็เป็นชีวิตที่ผมเลือก ไม่ใช่ชีวิตที่ยอมแพ้ตั้งแต่ต้น การที่ผมยังถามคำถาม มันแปลว่าผมยังอยากสู้ต่อ และ ผมไม่ยอมแพ้ ไม่รู้ว่าต้องใช้เวลา กี่วัน กี่เดือน กี่ปี มันอาจจะสำเร็จพรุ่งนี้ หรืออีกห้าปี หรืออาจจะไม่สำเร็จเลย มันก็มีแต่ความไม่แน่นอนนั่นแหละชีวิต ผมไม่เคยตัดสินใจว่าพอแล้ว ผมไม่อยากให้มันจบ เพราะงั้นผมว่าการไม่ยอมแพ้ ก็คือคุณค่าอย่างหนึ่ง ต่อให้เป็นนามธรรมหรือรูปธรรมมันก็มีค่าทั้งนั้น ผมไม่ได้สู้กับใครผมกำลังสู้กับตัวเอง ผมเหนื่อยผมก็แค่พัก แต่ก็ไม่ลบความฝันทิ้ง ผมมองแค่วันนี้ผมจะพัฒนาขึ้นอีกนิดไหม ไม่มองยาว มองวันต่อวัน ผมว่าชีวิตมันไม่ได้อยู่ที่พรสวรรค์ ไม่ได้อยู่ที่โชค แต่อยู่ที่ ผมยังยืนอยู่ในวันที่ทุกอย่างบอกให้ผมพอบอกให้ผมล้มลง วันที่โลกก็ไม่รอ คนก็ไม่อยู่รอ ค่าใช้จ่ายก็ไม่หยุด ท้องต้องกินทุกวัน ความฝันก็ไม่สามารถใช้แทนเงินได้ และเวลานี่มันตัวร้าย ผมไม่ปล่อยให้ตัวเองอดตายก่อนความฝันจะงอก ชีวิตมนุษย์นี่น้า เหมือนถูกบังคับให้เล่นเกมที่ผมไม่ได้เป็นคนตั้งกติกา เวลาที่ผมไม่ได้เลือก คนเล่นก็ไม่ได้ใจดีกับผม และถึงผมจะเล่นเก่ง ผมก็แพ้อยู่ดีในตอนจบ ผมต้องเหนื่อยเพื่ออยู่รอด ต้องสู้ทั้งเงิน ใจ คน ต้องทำเหมือนเข้มแข็ง ต้องยิ้มทั้งที่อยากร้อง ต้องตื่นขึ้นมาทั้งที่ไม่อยากให้มีพรุ่งนี้ด้วยซ้ำ เวลาก็ผ่านไปเหมือนจะเตือนผมว่า ผมกำลังล้มเหลวอยู่หรือเปล่า แต่บางช่วงก็รู้สึกว่า โชคดีจังที่มีชีวิตอยู่ บางคนก็ทำให้ผมรู้ว่า ไม่ต้องเก่งก็มีคุณค่า ชีวิตมันโหดนะแต่ผมก็ยังรอดมาได้ทุกวันอยู่เลย